Kinderen

Het is welhaast aandoenlijk te noemen, hoe mensen telkens weer hoogst verbaasd zijn wanneer het beeld dat ze van iemand hebben niet blijkt samen te vallen met wie die iemand in werkelijkheid is. De grappenmaker die thuis sombermans is. De stoot die eigenlijk preuts is. De leider die zich laat domineren, biljartballetje in de mond. 

De mensen zijn dan niet alleen hoogst verbaasd, ze zijn ook diep ontgoocheld en ja zelfs behoorlijk boos. Hun beeld aan diggelen, hun wereld wankelt, en daarvoor moet iemand boeten. Bij voorkeur het voorwerp van hun aanbidding, hun projectie, hun eigen onvolkomenheid. De held gaat van zijn sokkel, de oogappel wordt gedumpt. Terwijl de mensen eigenlijk zichzelf zouden moeten vonnissen, voor zoveel gemakzuchtige lichtzinnigheid. Tegen beter weten in. 

Onlangs zag ik een fragment van een tv-show waarin John Cleese — als zichzelve — een onderzoek citeerde waaruit blijkt dat de meest creatieve mensen niet noodzakelijk de slimste mensen zijn. De meest creatieve mensen zijn die mensen die nutteloos kunnen zijn, die zich kunnen verdiepen in een spel om het loutere plezier van het spelen. Zoals kinderen. 

U en ik, wij zouden er wellicht op neerkijken, op dat kinderlijk gedoe, daarmee illustrerend dat wij geen creatieve mensen zijn. Dat is niet noodzakelijk een schande. Mensen zoals wij zijn ook nodig. Om in de zaal te gaan zitten, bijvoorbeeld, en ons te laten vermaken. Als iedereen grappig zou zijn, zouden we niks te lachen hebben. Grappige mensen zijn doorgaans doodserieus. Of gekweld. De grap is de uitweg. Of althans de zoektocht ernaar. Wie op het toneel kan komen en schijnbaar moeiteloos zo goed kan doen alsof, die heeft doorgaans — en daarom niet eens met opzet — de grens tussen gewoon en gek grondig verkend, en wellicht meer dan eens overschreden. Die heeft ongetwijfeld vaak gevechten met zichzelf geleverd, en die soms verloren. 

Waaraan die eerste aflevering van ‘Het proces dat niemand wou’ mij voorts ook nog herinnerde, was dat je inderdaad maar beter niet dronken kunt whatsappen. En al zeker niet als je je eigen gevaarlijkste vijand bent.